Minor Illness

Minor Illness Advice

Many mild illnesses and conditions are self-limiting; they will get better teddy

with no treatment; most can be dealt with by yourself with a little help from your pharmacist if need be:-

Antibiotics
These are very useful drugs for treating bacterial infections but they are completely ineffective in treating conditions caused by viruses, for example colds and flu, most tummy upsets and sore throats. Excess use leads to bacterial resistance and they can have serious side effects. Your GP or our Nurse Practitioner will decide when their use is appropriate.

Allergies & Intolerances
The term allergy is used to describe when the immune system overreacts to a substance that is normally harmless. Symptoms of an allergy can include a runny nose, itchy eyes, rash and shortness of breath. The most common substances that can cause an allergic reaction are tree and grass pollen, peanuts and dust mites.

Food intolerance is the term used when the body is unable to fully breakdown or has an inability to digest certain foods. Symptoms of food intolerance include migraines, aches and pains and bloating.

Please contact your local pharmacist or NHS Direct Wales (08454647) for advice, unless your symptoms are severe or protracted, in which case you should either telephone 999 or make an appointment to see your GP or our Nurse Practitioner.

Athlete’s Foot
Athlete's foot is a very common condition. It is caused by a fungal infection that affects the skin on the feet. Athlete's foot is usually mild and often affects the skin in between the toes, causing it to be red, flaky and itchy. Most people can treat athlete's foot at home. Please ask your pharmacist for advice about the most appropriate antifungal creams. If these creams are ineffective or if your Athlete’s Foot is severe, please make an appointment with your GP or with our Nurse Practitioner.

Back pain
Back pain will affect nearly 80% of us during our lives, probably more than once. Back pain is rarely serious and there are lots of things you can do to manage your pain. Staying active means different things to different people, but the simple message is carry on as you normally would. Don't be afraid to walk the dog, walk to work, or go for a swim, even if it hurts. It's the best thing you can do to speed your recovery. Just because you're in pain, it doesn't mean you are doing permanent damage. It's okay to take over the counter pain killers to help you to carry on as normal and speed up your recovery. Please ask for advice from your pharmacist about suitable over the counter pain killers.

If the pain becomes worse, or if the pain persists beyond 4-6 weeks, or if symptoms change, please make an appointment to see your GP. You may also wish to refer yourself to the local physiotherapy department at Colwyn Bay Hospital by completing the self-referral forms found here.

Burns
Cool the burn with cold water and then cover it with a sterile dressing of non-fluffy material, such as cling film, or a plastic bag. Do not put creams on the burn. Please seek a medical help unless the burn is very minor.

Chickenpox
This is usually easy to diagnose, with red spots forming small blisters, initially on the trunk, in various stages going on to form crusts. Complications are very rare. Calamine lotion can relieve the itch and baths are soothing. Your child should see a GP if not drinking, chesty, drowsy or vomiting.

Cold Sores
Cold sores are caused by the herpes simplex virus, which 80% of the UK population carry. Herpes simplex virus is highly contagious and is usually passed on early in childhood when someone is kissed by a person, usually a family member, with an active cold sore. Cold sores can occur when you are ‘under the weather’ and will usually respond to treatment with a cream called aciclovir that is available over the counter at your pharmacy. You can make an appointment to see your GP if your cold sores fail to respond as expected to aciclovir cream or return frequently.

Common Cold
Adults may experience 2-4, and young children about 3-8 colds a year. Symptoms usually peak after 2-3 days and then ease off over a few days. A cough sometimes lingers for up to three weeks. A common cold is caused by a virus, leading to a sore throat, a blocked or runny nose, coughing and sometimes headaches and aches and pains. Antibiotics are ineffective and will not “nip it in the bud”. Common colds can be managed without the need to visit the surgery in the majority of cases, by using paracetamol, ibuprofen or aspirin (in those over 16 years), decongestants and cough medicines that are available at your pharmacy. Please speak to your pharmacist to obtain advice. If you become increasingly unwell or your symptoms last longer than expected, please phone our surgery for advice from a GP.

Conjunctivitis
Conjunctivitis is broadly due to either an infection or an allergy.

In infective conjunctivitis one or both of your eyes will become red or pink, may be sticky or watery or feel as if there is an irritation. It will usually clear within in a few days without any treatment. Your pharmacist may recommend antibiotic drops or ointments, or that you see your GP if the infection is severe or does not settle.

In allergic conjunctivitis your eyes will be red, watery, and itchy. The most common cause during the hay fever season is pollen allergy. Less commonly it may be due to allergies to house dust mite, cosmetics, and problems with contact lenses. Antihistamine eye drops or tablets, available from your local pharmacy usually help. Please see your GP if over the counter treatment is ineffective or if you experience eye pain, loss of vision or sensitivity to light.

Earache
The majority of earaches resolve without the need for an antibiotic. Paracetamol or ibuprofen at the appropriate dose should be used to relieve the pain. If your earache lasts more than a few days, or if severe and not relieved by pain killers, please make an appointment with our Nurse Practitioner or with your GP.

Earwax
Earwax provides a protective coating for the skin lining your ear canal and prevents it from drying and cracking. A build-up of earwax is not a serious problem but it can cause discomfort and slight hearing loss. You should never put any object into your ears to try to clean earwax, as this can increase the chances of a blockage occurring. Sometimes ear drops, for example olive oil or sodium bicarbonate ear drops, are required to soften and clear the earwax. Please ask your pharmacist for advice about this. If having used ear drops you still have discomfort or hearing loss, please make an appointment to see the Nurse Practitioner or your GP.

Flu
Flu outbreaks occur most Winters and can be caused by different viruses. Flu-like illnesses typically cause a high temperature, aches and pains in muscles and joints, a cough and various other symptoms. You should rest at home, drink plenty of water and take simple pain killers such as paracetamol. Most people recover fully, but complications such as pneumonia develop in some cases, therefore, it is important that you seek the advice of your pharmacist or GP if you have another chronic condition such as those affecting the chest, heart, kidney or liver; or if you are diabetic or taking drugs that suppress the immune system.

High Temperature
This is a common problem, particularly in young children, and is nearly always caused by infection, most commonly a viral one such as the common cold. Most of these infections will settle with home treatment within a few days. Keep a child cool, and avoid excess clothing/covers and room temperature and give cool drinks. A sponge down with warm water is acceptable. Under the age of 16 years both paracetamol and ibuprofen can be used. Aspirin can only be used over the age of 16 years. If there are any other worrying signs, consult the GP. It does no harm to bring a feverish child to surgery.

Mouth Ulcers
A mouth ulcer is a very common condition, and most people will have at least one in their lifetime. Studies have shown that mouth ulcers are more common in women and people who are under 40 years of age. Most mouth ulcers will often not require specific treatment. Mouth ulcers will normally heal naturally without the need for treatment, or medication. Many of the medicines used to treat mouth ulcers can be purchased over the counter at your local pharmacy. Speak to your pharmacist about which medicine would be most suitable for you. If your ulcer is causing you significant pain, or you get mouth ulcers on a recurrent basis, then you should see your GP. You should also see your GP if your mouth ulcer has lasted for more than three weeks.

Nosebleeds
These are rarely due to anything serious. Sit in a chair, leaning forwards with your mouth open, and pinch the tip of your nose firmly. Ice packs can be applied to the nose. Keep the pressure on for 10-15 minutes by which time the bleeding should have stopped. If it does not, phone the surgery for advice from a GP.

Ringworm
Ringworm is a general term that is used to refer to a number of different contagious fungal infections of the skin, scalp, or nails. The condition is known as ringworm because it can leave a ring-like, red rash on the skin and not because it has anything to do with worms. Body ringworm and a groin infection can usually be successfully treated using over the counter antifungal medication. Your pharmacist will be able to advise you about this.You should only need to see your GP if, following treatment, the symptoms of ringworm do not improve within two weeks. You should also see your GP if you have a medical condition, or you are receiving medical treatment, that is known to weaken your immune system, such as chemotherapy, or long-term steroid use.
You should always see your GP if you, or your child, develops scalp ringworm. Anti-fungal creams are ineffective in treating the condition because they cannot penetrate into the entire scalp. Therefore, you will need to see your GP in order to obtain antifungal tablets.

Acute Sinusitis
Acute sinusitis (sinus infection) usually goes away on its own without treatment. Painkillers or decongestant drops, available from your pharmacy, for up to a week may be needed in some cases. The majority of cases are caused by viruses such the common cold or flu viruses, which is why an antibiotic is rarely indicated. Please see your GP or our Nurse Practitioner if your symptoms are severe, if you are very unwell, if you have another illness such as a heart or chest condition or a weakened immune system or if your symptoms have not settled within 7 days or are worsening.

Viral rashes
These are not usually a cause for concern unless the child is ill. Mild rashes occur often with viral infections. If you are concerned about your child being unwell, please make an appointment to see your GP or phone our surgery for some advice. The rash of Meningitis differs from other rashes in that it will not disappear when a glass is pressed on it. Your child should be seen immediately if you suspect meningitis.

Sore throats
Sore throats are normally caused by bacterial, or viral, infections. Sore throats are a common condition, with most people having at least two, or three, every year. They tend to be more common among children and teenagers. This is because young people have not built up immunity against many of the viruses and bacteria that can cause sore throats.
Most sore throats are not serious and pass within 3-7 days without the need for medical treatment. Over the counter painkillers, such as paracetamol, can usually be used to relieve the symptoms of a sore throat. Antibiotics are usually only prescribed for particularly severe cases of sore throat, or may be prescribed if you have a condition or take medicines that weaken your immune system, or if you have heart disease or a history of rheumatic fever or if you experience repeated infections caused by the streptococcus bacteria.
Please see your GP if your symptoms do not improve after two weeks, you have frequent sore throats that do not respond to painkillers, such as paracetamol, ibuprofen, or aspirin, or you have lowered immunity due to an illness, such as HIV, or through treatments such as chemotherapy, or steroid medication. Please also see your GP if you are unable to control your fever (temperature higher than 38C (100.4F) despite paracetamol and/or ibuprofen.
You should phone 999 and ask for an ambulance if have difficulty breathing, have difficulty swallowing saliva and fluids, or opening your mouth, or you start drooling.

UTIs
An urinary tract infection (UTI) is a common type of infection that occurs in the urinary tract. The symptoms of an UTI include pain or a burning sensation during urination (dysuria), a frequent need to urinate, cloudy or unusually smelly urine and lower abdominal pain.
UTIs are a very common type of infection in women. UTIs are uncommon in men. The outlook for most cases of UTI is excellent. The infections are usually mild and will usually resolve within four to five days. Antibiotics can be used to help speed up the recovery time. You should see your GP if your symptoms do not improve after five days, or they suddenly get worse. You must also see your GP if you have a high temperature (fever) of 38ºC (100.4ºF) or above, uncontrollable shivering, nausea, vomiting, diarrhoea.
You should also visit your GP if you have a risk factor that increases the chances of the infection causing more serious complications such as pregnancy, kidney disease, weakened immune system, diabetes or if you are elderly. Men who experience UTIs should see their GP.

Vomiting And Diarrhoea
In most cases this is caused by viral infections, and occasionally by food poisoning. The important part of treatment is to rest the stomach and intestine by witholding food in the initial phase of the illness and drinking plenty of fluid (not tea/coffee/alcohol/fizzy drinks) to prevent dehydration. If the symptoms are severe or prolonged, particularly in babies, the elderly or diabetic patients, phone the surgery for advice or make an appointment to see your GP

Warts
Although warts can be unsightly, in most cases they are harmless. Warts on the feet are called verrucae. Warts and verrucae usually clear in time without treatment, but can take up to two years or longer. Occasionally, they are treated, in an attempt to make them clear sooner. If treatment is required, in most cases it is appropriate to buy over-the-counter salicylic acid cream from your pharmacy. Please ask your pharmacist for advice.

Cyngor ar gyfer Mân Salwch

Mae llawer o fân salwch a chyflyrau ynhunan-gyfyngol; byddant yn gwella
heb unrhyw driniaeth; byddwch yn gallu delioâ'r rhan fwyaf ar eich pen eich hun gydag ychydig o help gan eich fferyllydd osbydd angen:-

Gwrthfiotigau(Antibiotics)
Mae'r rhain yn gyffuriau defnyddiol iawn ar gyfer trin heintiau bacterol ondmaent yn hollol aneffeithiol wrth drin cyflyrau sydd wedi'u hachosi ganfirysau, er enghraifft annwyd a ffliw, y rhan fwyaf o anhwylderau stumog adolur gwddf. Mae gorddefnydd yn arwain at ymwrthedd bacterol a gallant gaelsgil effeithiau difrifol. Bydd eichMeddyg Teulu neu Nyrs Ymarferydd ynpenderfynu pan fydd yn briodol eudefnyddio.

Alergeddau ac Anoddefgarwch (Allergies andIntolerances)
Mae'r term alergedd yn cael ei ddefnyddio i ddisgrifio pan fydd y system imiwneddyn gor-ymateb i sylwedd sydd fel arfer yn ddiberygl. Gall symptomau alergeddgynnwys trwyn sy'n rhedeg, llygaid sy'n cosi,brech a diffyg anadl. Y sylweddaumwyaf cyffredin sy'n gallu achosiymateb alergaidd yw paill coed a glaswellt,pysgnau a gwiddon llwch.

Anoddefgarwch bwyd yw'r term a ddefnyddirpan na fydd y corff yn gallu torri i lawr rhai bwydydd yn llawn, neu ddim yngallu eu treulio. Ymhlith symptomau anoddefgarwch bwyd mae meigrynnau, doluriaua phoenau achwydd.

Cysylltwch â'ch fferyllydd lleol neu GalwIechyd Cymru (08454647) i gael cyngor, oni bai bod eich symptomau yn ddifrifolneu'n para'n hir, os felly dylech naill ai ffonio 999 neu wneud apwyntiad iweld eich Meddyg Teulu neu ein Nyrs Ymarferydd.

Tarwden y Traed (Athlete’s Foot)
Mae tarwden y traed yn gyflwr cyffredin iawn. Mae haint ffyngaidd sy'n effeithioar groen y traed yn ei hachosi. Fel arfer mae tarwden y traed yn ysgafn ac yneffeithio ar y croen rhwng bysedd y traed yn unig, gan achosi iddo fod yn goch,fflawiog a choslyd. Gall y rhan fwyaf o bobl drin tarwden y traed yn y cartref.Gofynnwch i'ch fferyllydd am gyngor am yr elïau gwrthffyngol mwyaf priodol. Os nadyw'r elïau hyn yn effeithiol neu os yw'ch tarwden y traed ynddifrifol, trefnwchapwyntiad â'r Meddyg Teulu neu'n NyrsYmarferydd.

Poen cefn (Back pain)
Bydd poen cefn yn effeithio ar bron i 80% ohonom yn ystod ein bywydau, fwy nagunwaith mae'n debyg. Yn anaml bydd poen cefn yn ddifrifol a gallwch wneudllawer o bethau i reoli eich poen. Mae cadw yn actif yn golygu gwahanol bethaui wahanol bobl, ond y neges syml yw parhau fely byddech fel arfer. Peidiwch âbod ofn mynd â'r ci amdro, cerdded i'r gwaith, neu fynd i nofio, hyd yn oed osyw'n brifo.Dyma'r peth gorau gallwch chi wneud i gyflymu eich adferiad. Nidyw'r ffaith eich bod mewn poen yn golygu eich bod yn gwneud niwed parhaol. Mae'niawn cymryd cyffuriau lleddfu poen dros y cownter i'ch helpu I barhau felnormal a chyflymu eich adferiad. Gofynnwch am gyngor ganeich fferyllydd amgyffuriau lleddfu poen dros y cownter addas.

Osyw'r boen yn gwaethygu, neu os yw'r boen yn para mwy na 4-6 wythnos,neu osyw'r symptomau'n newid, trefnwch apwyntiad i weld eich MeddygTeulu.

Llosgiadau (Burns)
Oerwch y llosgiad â dŵr oer ac yna gorchuddiwch ef â dresindi-haint o ddeunyddheb fod yn flewog, fel haenen lynu, neu fagplastig. Peidiwch â rhoi elïau ar yllosg. Dylech geisio help meddygol oni bai bod y llosg yn fân iawn.

Brechyr ieir (Chickenpox)
Maefel arfer yn hawdd gwneud diagnosis o hyn, bydd smotiau coch yn ffurfiopothellau bach, ar y bongorff i ddechrau, ac yn datblygu amrywiaeth o gamau ganfynd ymlaen i ffurfio crachod. Mae cymhlethdodau'n anghyffredin iawn. Gallhufen calamin leddfu'r cosi ac mae baddonau'n lleddfol. Dylai’ch plentyn weldMeddyg Teulu os nad yw'n yfed, os yw’n dioddef â'r frest, yn gysglyd neu'n chwydu.

Doluriau Annwyd (Cold Sores)
Yfirws herpes syml sy’n achosi doluriau annwyd, ac mae 80% oboblogaeth y DU yncludo'r firws. Mae firws herpes syml yn heintus iawn ac fel arfer bydd yn caelei drosglwyddo yn gynnar yn ystod plentyndod pan fydd rhywun yn cael cusan ganunigolyn, aelod o'r teulu fel arfer, sydd â dolur annwyd actif. Gall doluriau annwydddigwydd pan na fyddwch yn teimlo'n rhy dda ac fel arfer byddant yn ymateb idriniaeth ag eli o'r enw 'aciclovir' sydd ar gael dros y cownter yn eichfferyllfa. Gallwch wneud apwyntiad i weld eich Meddyg Teulu os na fydd eichdoluriau annwyd yn ymateb fel y disgwyli eli 'aciclovir' neu'n dychwelyd ynaml.

Annwyd Cyffredin (Common Cold)
Gall oedolion brofi 2-4, a gall plant ifanc brofi 3-8 annwyd y flwyddyn.Felarfer bydd symptomau'n cyrraedd y brig ar ôl 2-3 diwrnod ac yna'n gwella drosychydig ddyddiau. Weithiau bydd peswch yn parhau amhyd at dair wythnos. Firwssy'n achosi'r annwyd cyffredin, sy'narwain at ddolur gwddf, trwyn sy’n gaeedigneu'n rhedeg, pesychu acweithiau cur pen a doluriau a phoenau.. Nid ywgwrthfiotigau'neffeithiol ac ni fyddant yn ei "ladd yn yr egin".Gallwchreoli annwyd cyffredin heb fod angen ymweld â'r feddygfa yn yrhan fwyafo achosion, trwy ddefnyddio paracetamol, ibuprofen neu aspirin (i'r rheiny dros16 oed), meddyginiaeth llacio a meddyginiaeth peswch sydd ar gael yn eichfferyllfa. Siaradwch â'ch fferyllydd i gael cyngor. Os byddwch chi'n mynd ynfwy a mwy gwaelneu os bydd eich symptomau'n para hirach na'r disgwyl, afyddechcystal â ffonio ein meddygfa i gael cyngor gan FeddygTeulu.

Llidyr Amrannau (Conjunctivitis)
Yn gyffredinol bydd llid yr amrannau'n digwydd oherwydd haint neualergedd.

Mewnllid yr amrannau heintus bydd un neu ddwy o'ch llygaid yn mynd yngoch neubinc, efallai y byddant yn ludiog neu ddyfrllyd neu'n teimlo fel petai llid.Fel arfer bydd yn clirio ymhen ychydig ddyddiau heb unrhyw driniaeth. Efallai ybydd eich fferyllydd yn argymell elïauneu ddiferion gwrthfiotig, neu eich bodyn gweld eich Meddyg Teulu os yw'r haint yn ddifrifol neu ddim yn gwella.

Mewn llid yr amrannau alergaidd bydd eich llygaid yn goch, yn ddyfrllyd acyncosi. Yr achos mwyaf cyffredin yn ystod tymor clwy'r gwair ywalergedd paill. Ynllai cyffredin, efallai y bydd oherwydd alergeddaui widdon llwch tŷ, colur aphroblemau â lensys cyffwrdd. Fel arfer bydd tabledi neu ddiferion llygadgwrthhistamin, sydd ar gaelgan eich fferyllfa leol, yn helpu. Ewch i weld eichMeddyg Teulu os nad yw'r driniaeth dros y cownter yn effeithiol neu os byddwchynprofi poen yn y llygad, yn colli golwg neu'n sensitif ioleuni.

Dolur clust (Earache)
Bydd y rhan fwyaf o ddoluriau clust yn gwella heb fod angen gwrthfiotig.Dylechddefnyddio dos priodol o baracetamol neu ibuprofen i leddfu'r boen. Os yw'chdolur clust yn para mwy nag ychydig ddyddiau, neu os yw'n ddifrifol ac nid ywcyffuriau lleddfu poen yn ei leddfu,trefnwch apwyntiad â'n Nyrs Ymarferyddneu'ch MeddygTeulu.

Cwyr clust (Earwax)
Mae cwyr clust yn darparu gorchudd amddiffynnol ar gyfer leinin croen camlaseich clust ac yn ei atal rhag sychu a hollti. Nid yw cwyr clust sy’n cronni ynbroblem ddifrifol ond gall achosi anghysur acholled clyw ysgafn. Ni ddylechbyth rhoi unrhyw wrthrych yn eich clustiau i geisio glanhau cwyr clust,oherwydd gall hyn gynyddu'r siawns bydd rhwystr yn digwydd. Weithiau bydd angendiferion clust,er enghraifft, olew'r olewydd neu sodiwm bicarbonad, i feddaluachlirio'r cwyr clust. Gofynnwch i'ch fferyllydd am gyngor am hyn. Ar ôldefnyddio diferion clust os byddwch yn dal i gael anghysurneu golled clyw,trefnwch apwyntiad i weld y Nyrs Ymarferydd neu'ch Meddyg Teulu.

Ffliw (Flu)
Mae achosion ffliw yn digwydd yn y rhan fwyaf o Aeafau a gall gwahanolfirysaueu hachosi. Yn nodweddiadol bydd salwch sy'n debyg i ffliw ynachosi tymheredduchel, doluriau a phoenau yn y cyhyrau a chymalau,peswch ac amrywiaeth osymptomau eraill. Dylech orffwys yn y cartref,yfed digon o ddŵr a chymrydcyffuriau lleddfu poen syml fel paracetamol. Bydd y rhan fwyaf o bobl yngwella'n llwyr, ond bydd cymhlethdodau fel niwmonia'n datblygu mewn rhaiachosion, felly mae'n bwysig eich bod yn ceisio cyngor eich fferyllydd neuFeddyg Teulu os oes gennych gyflwr cronig arall fel y rheini sy'n effeithio ary frest, y galon, yr arennau neu'r iau; neu os ydych yn ddiabetig neu' ncymrydcyffuriau sy'n atal y system imiwnedd.

Tymheredd Uchel (High Temperature)
Dyma broblem gyffredin, yn enwedig yn achos plant ifanc, ac mae bron bob amseryn cael ei achosi gan haint, un firol yn fwyaf cyffredin fel yr annwydcyffredin. Bydd y rhan fwyaf o'r heintiau hyn yn gwella gyda thriniaeth yn ycartref ymhen ychydig ddyddiau. Cadwch y plentyn yn oer, ac osgowch ormod oddillad/gorchuddion a thymheredd ystafell rhyuchel a rhowch ddiodydd oer. Maegolchi’r plentyn â sbwnj â dŵr cynnes yn dderbyniol. Os bydd y plentyn dan 16oed gallwch ddefnyddio paracetamol ac ibuprofen. Gallwch ddefnyddio aspirin yn achospobl dros 16 oed yn unig. Os oes unrhyw arwyddion eraill pryderus, cysylltwchâ'r Meddyg Teulu. Nid fydd dod â phlentyn â thwymyn i'r feddygfa yn achosiunrhyw niwed.

Briwiau Ceg (Mouth Ulcers)
Mae briw ceg yn gyflwr cyffredin iawn, a bydd y rhan fwyaf o bobl yn cael oleiaf un yn ystod eu hoes. Mae astudiaethau wedi dangos bod briwiau ceg yn fwycyffredin mewn merched a phobl dan 40 oed. Ni fydd y rhan fwyaf o friwiau cegangen triniaeth benodol. Fel arfer bydd briwiau ceg yn gwella'n naturiol hebfod angen triniaeth neu feddyginiaeth.Gallwch brynu llawer o'r feddyginiaeth idrin briwiau ceg dros y cownter yn eich fferyllfa leol. Siaradwch â'chfferyllydd am ba feddyginiaeth fyddai mwyaf addas i chi. Os yw'ch briw yn achosipoen sylweddol i chi, neu os byddwch yn cael briwiau ceg yn fynych, yna dylechfynd i weld eich Meddyg Teulu. Hefyd dylech fynd i weld eich Meddyg Teulu osbydd eich briw ceg wedi para am fwy na thair wythnos.

Gwaedlif o'r trwyn (Nosebleeds)
Yn anaml bydd y rhain yn digwydd am unrhyw reswm difrifol. Eisteddwch mewncadair, gan bwyso ymlaen â'ch ceg ar agor, a phinsiwch flaen eich trwyn yngadarn. Gallwch roi pecynnau rhew ar y trwyn. Parhewch â'r gwasgu am 10-15munud ac erbyn hynny dylai fod y gwaedu wedi stopio. Os nad yw wedi stopio,ffoniwch y feddygfa i gael cyngor gan Feddyg Teulu.

Tarwden (Ringworm)
Term cyffredinol yw tarwden sy'n cael ei ddefnyddio i gyfeirio at niferowahanol heintiau ffyngaidd heintus ar y croen, croen y pen neu'r ewinedd.Mae'r cyflwr yn cael ei alw'n darwden oherwydd gall adael brech coch siâpmodrwy ar y croen ac nid oes unrhyw gysylltiad â phryfed genwair. Fel arfergellir trin tarwden ar y corff ahaint ar yr afl yn llwyddiannus gan ddefnyddiomeddyginiaeth gwrthffyngaidd dros y cownter. Bydd eich fferyllydd yn gallu rhoicyngor i chi am hyn. Ni fydd angen gweld eich Meddyg Teulu oni bai bodsymptomau eich tarwden heb wella cyn pen pythefnos o driniaeth.Hefyd dylechweld eich Meddyg Teulu os oes gennych gyflwr meddygol,neu os ydych yn caeltriniaeth feddygol, y mae'n hysbys ei fod/bod yn gwanhau eich system imiwnedd,fel cemotherapi neu ddefnydd tymor hiro steroidau .
Dylechbob amser fynd i weld eich Meddyg Teulu os byddwch chi, neu'ch plentyn,yn datblygu tarwden ar groen y pen. Nid yw elïau gwrthffyngaidd yn effeithiolwrth drin y cyflwr oherwydd nid ydynt yngallu treiddio holl groen y pen. Fellybydd angen i chi weld eich Meddyg Teulu i gael tabledi gwrthffyngaidd.

Llid y Sinysau Llym (Acute Sinusitis)
Fel arfer bydd llid y sinysau llym (haint y sinysau) yn gwella ar ei ben ei hunheb driniaeth. Efallai y bydd angen cyffuriau lleddfu poen neuddiferion llacio,sydd ar gael o'ch fferyllfa, am hyd at wythnos mewnrhai achosion. Yn y rhanfwyaf o achosion firysau sy'n achosi hyn fel yr annwyd cyffredin neu ffliw,felly nid oes angen gwrthfiotig fel arfer. Ewch i weld eich Meddyg Teulu neu'nNyrs Ymarferydd os yw'ch symptomau'n ddifrifol, os ydych yn wael iawn, os oesgennych salwch arall fel cyflwr calon neu frest neu system imiwnedd gwan neu osnad yw'ch symptomau wedi gwella o fewn 7 diwrnod neu os ydynt yn gwaethygu.

Brechau firol (Viral rashes)
Fel arfer nid yw'r rhain yn achos pryder oni bai bod y plentyn yn wael.Yn amlbydd brechau ysgafn yn digwydd gyda heintiau firol. Os oes gennych bryderoherwydd bod eich plentyn yn wael, trefnwch apwyntiad i weld eich Meddyg Teuluneu ffoniwch ein meddygfa i gael cyngor. Mae brech llid yr ymennydd yn wahanoli frechau eraill oherwydd ni fyddyn diflannu pan fydd gwydr yn cael ei bwysoarno. Dylid gweld eich plentyn ar unwaith os byddwch yn amau llid yr ymennyddfirol.

Dolur gwddf
Fel arfer mae heintiau firol neu facterol yn achosi dolur gwddf. Mae dolurgwddf yn gyflwr cyffredin, a bydd y rhanfwyaf o bobl yn cael o leiaf dau neu dri bob blwyddyn. Maent yn tueddu i fod ynfwy cyffredin ymhlith plant a phobl ifanc yn eu harddegau. Mae hyn oherwydd nadyw pobl ifanc wedi adeiladu imiwnedd yn erbyn llawer o'r firysau a bacteriasy'n gallu achosi dolur gwddf.

Nid yw'r rhan fwyaf o ddoluriau gwddf yn ddifrifol ac maentyn gwella o fewn 3-7 diwrnod heb fod angen triniaeth feddygol. Fel arfergallwch ddefnyddio cyffuriau lleddfu poen dros y cownter, fel paracetamol,ileddfu symptomau dolur gwddf. Bydd gwrthfiotigion yn cael eu rhoi ar bresgripsiwnar gyfer achosion arbennig o ddifrifol o ddolur gwddf yn unig, neu efallai ycewch bresgripsiwn os oes gennych gyflwr sy'ngwanhau eich system imiwnedd, neuos oes gennych glefyd y galon neu hanes o glefyd crydcymalau neu os ydych ynprofi heintiau mynych wedi'u hachosi gan facteria streptococws.

Ewch i weld eich MeddygTeulu os na fydd eich symptomau'ngwella ar ôl pythefnos, osydych yn cael doluriau gwddf aml nad ydynt yn ymatebi gyffuriau lleddfu poen, fel paracetamol, ibuprofen, neu aspirin, neu os oes gennychimiwnedd is nag arfer oherwydd salwch fel HIV neu driniaethau fel cemotherapi,neu feddyginiaeth steroid. Hefyd ewch i weld eich Meddyg Teulu os na allwchreoli eich twymyn (tymheredd uwch na 38C(100.4F) er gwaethaf paracetamol a/neuibuprofen.

Dylech ffonio999 a gofyn am ambiwlans os cewchdrafferth wrth anadlu, anhawsterwrth lyncu poer a hylifau, neu agor eich ceg,neu os byddwch yndechrau glafoerio.

HeintiauLlwybr Troethol (UTIs)
Math cyffredin o haint sy'n digwydd yn y llwybr troetho yw haint llwybrtroethol(UTI). Ymhlith symptomau UTI mae poen neu deimlad llosgiwrth basio dŵr(dyswria), angen aml i basio dŵr, wrin cymylog neu anarferol o ddrewllyd aphoen yn rhan isaf yr abdomen.

Mae UTIs yn fath cyffredin iawn o haint mewn merched. MaeUTIs yn anghyffredin mewn dynion. Mae'r rhagolwg ar gyfer y rhan fwyaf oachosion UTI ynardderchog. Fel arfer mae'r heintiau yn ysgafn a byddant yngwella ymhen pedwar i bum niwrnod. Gellir defnyddio gwrthfiotigau i helpu I gyflymu'ramser gwella. Dylech fynd i weld eich Meddyg Teulu os na fydd eich symptomau yngwella ar ôl pum niwrnod, neu os byddant yn gwaethygu'n sydyn. Hefyd bydd ynrhaid i chi weld eich MeddygTeulu os oes gennych dymheredd uchel (twymyn) 38ºC(100.4ºF)neu uwch, crynu ni ellir ei reoli, cyfog, chwydu, dolur rhydd.

Hefyd dylech ymweld â'ch Meddyg teulu os oes gennychffactor risg sy'n cynyddu'r siawns y bydd yr haint yn achosi cymhlethdodau mwy difrifolfel beichiogrwydd, clefyd yr arennau, system imiwnedd gwan,diabetes neu osydych yn oedrannus. Dylai dynion sy'n profi UTIs fynd i weld eu Meddyg Teulu.

Chwydu a Dolur Rhydd (Vomiting and Diarrhoea)
Yn y rhan fwyaf o achosion bydd heintiau firol yn achosi hyn, ac weithiaugwenwyn bwyd. Rhan bwysig y driniaeth yw gorffwys y stumog a pherfedd trwybeidio â chael bwyd yng nghyfnod cyntaf y salwch ac yfed digon o hylif (dimte/coffi/alcohol/diodydd swigod) i atal diffyg hylif. Os yw’r symptomau ynddifrifol neu’n estynedig, yn enwedig mewn babanod, pobl oedrannus neu gleifiondiabetig, ffoniwch y feddygfa i gael cyngor neu wneud apwyntiad i weld eichMeddygTeulu

Dafadennau (Warts)
Er bod dafadennau yn gallu bod yn hyll, yn y rhan fwyaf o achosion meant ynddiberygl. Enw dafadennau ar y traed yw ferwcau. Fel arfer bydd dafadennau aferwcau yn clirio mewn amser heb driniaeth, ond gall gymryd hyd at ddwy flyneddneu hirach. Weithiau, byddant yn cael eu trin, mewn ymgais i wneud iddyntglirio yn gynt. Os oes angen triniaeth, yn y rhan fwyaf o achosion bydd ynbriodol prynu eli asid salisylig dros y cownter gan eich fferyllfa. Gofynnwchi’ch fferyllydd am gyngor.

Quick Links

Minor Illness

Minor Illness Advice

Cyngor ar gyfer Mân Salwch

Further Information

Your Health

Quick Links

Noticeboard

IMPORTANT: My Health Online website is not fully compatible with Internet Explorer 11

Minor Illness

Minor Illness Advice

Cyngor ar gyfer Mân Salwch